Αν θα'θελε κανείς να συνοψίσει σε δυο λέξεις τη σημασία του γεγονότους της Αναστάσεως του Χριστού για το ανθρώπινο γένος, θα έλέγε ότι με την Ανάσταση νικήθηκε και απομυθοποιήθηκε ο θάνατος, που αποτελεί την οδυνηρότερη εμπειρία της ζωής, το πιο σταθερό της δεδομένο και την πιο συγκλονιστική οριακή της κατάσταση.
"Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, ’δου την καθαίρεσιν, άλλης βιοτής, της αιωνίου απαρχήν" ψάλλει θριαμβευτικά ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός στον αναστάσιμο κανόνα του. "...θανάτω θάνατον πατήσας και εν τοις εν τοις μνήμασιν ζωήν χαρισάμενος" ψάλλουμε στο πασίγνωστο και θριαμβευτικό απολυτίκιο του Πάσχα.
Ανέκαθεν ο άνθρωπος που συμφύρεται με τη μεταβλητικότητα, τη φθορά και την εμφάνιση είδε το θάνατο ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της ζωής και έθεσε με τον υμνωδό το μεγάλο ερώτημα: "Τι το περί ημάς τούτο γέγονε μυστήριον; Πως παρεθόθημεν τη φθορά και συνεζεύχθημεν τω θανάτω;" Το ερώτημα αυτό αποσχολεί τον άνθρωπο απο την πρώτη κιόλας στιγμή που θα αποκτήσει συνείδηση της υπάρξεως του και τον συνοδεύει ως σκέψη μέχρι την τελευταία στιγμή της παραμονής του στη ζωή. Να τον αποφύγει είναι αδύνατο. Να παρακάμψει την παρουσία του, απραγματοποίητο. Παραμένει πάντα μπροστά μας μορφή πελώρια και αδυσώπητη.
Υπάρχουν δυο τρόποι αντιμετωπίσεως του θανάτου. Ο μηδενιστικός υλιστικός και ο αναστάσιμος χριστιανικός.
Ο πρώτος είναι η φυσιολογική συνέπεια της μηδενιστικής θεωρήσεως της ζωής και της πεποιθήσεως ότι ο θάνατος αποτελεί την φυσική μοίρα του ανθρώπου. Εγκλωβισμένη η υλιστική κοσμοθεωρία στα στενά χωροχρονικά πλαίσια του παρόντος βλέπει το θάνατο ως μια κατάσταση φυσική, ως ματαίωση του σκοπού της ανθρώπινης ζωής και ως τραγική παρέκλιση απο τον αληθινό της προορισμό. Μη μπορώντας να ανατρέψει την αδυσώπητη αυτή την πραγματικότητα, ζει ανεξάρτητα απο αυτήν. Εχει ως σύνθημα το "φάγωμεν, πίωμεν αύριο γαρ αποθνήσκομεν" και γράφει στην πλάκα του τάφου της: "Δεν πιστεύω τίποτε, δεν ελπίζω τίποτε, είμαι λέφτερος". Ζουν "ως ελπίδα μη έχοντες και άθεοι εν τω κόσμω" και σε στιγμές ειλικρινούς αυτοσυνειδησίας και φιλοσοφικής θεωρήσεως της ζωής αναφωνούν μελαγχολικά με τον Ιούλιο Σιμόν: "Γεννήθηκα με την άγνοια. Εζησα με την αμφιβολία. Πεθαίνω με την αβεβαιότητα. Ω υπέρτατον ον, λυπήσου με"!
Το μεγάλο λάθος του υλισμού είναι ότι βλέπει τη ζωή και το θάνατο του ανθρώπου στο επίπεδο της φύσεως, όπως κάνει και για τους άλλους οργανισμούς. Η ανθρώπινη όμως, ύπαρξη έχει και άλλες διαστάσεις και προεκτάσεις, που τις ζούμε, έστω και αν δεν μπορούμε να τις αναλύσουμε και να τις περιγράψουμε λογικά. Η φαινομενολογία της ανθρώπινης ζωής δείχνει ότι η ελπίδα για μια ζωή πέραν του τάφου αποτελεί συστατικό στοιχείο του ανθρώπου.
Η ελπίδα για πληρότητα ζωής και ο πόθος για την αιωνιότητα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη και, την αλήθεια της. Είναι αδιανόητο να ικανοποιούνται σ'αυτή τη ζωή δευτερεούσης σημασίας πόθοι και να μένει ανικανοποίητοςε ο πιο μεγάλος πόθος, που έχει ο άνθρωπος για να ζήσει.
Ο δεύτερος τρόπος αντιμετωπίσεως του θανάτου είναι η θεώρηση του κάτω απο το φως της αναστάσεως χαράς και της εσχατολογικής ελπίδας.
Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας ο θάνατος δεν υπήρχε στο αρχαίο σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο, αφού ο άνθρωπος πλάσθηκε για να συμμετάσχει στην πληρότητα της ζωής του Δημιουργού. Απο την αρχή της δημιουργίας δόθηκε σ'αυτόν η δυνατότητα αθανασίας, που θα την αποκτούσε με την καλή χρήση της ελευθερίας του.
Το τραγικό όμως γεγονός της πτώσεως στέρησε απο τον άνθρωπο αυτή τη δυνατότητα. Ο άνθρωπος πέθανε. Εγινε θνητός. Επομένως ο θάνατος κατά τη Χριστιανική αντίληψη ούτε φυσική ατέλεια είναι ούτε μεταφυσικό αδιέξοδο. Είναι "τα οψώνια της αμαρτίας"(Ρωμ.στ',23). Η οδυνηρή συνέπεια της παραμορφωμένης σχέσεως του ανθρώπου με το Θεό.
Αφού λοιπόν αιτία του θανάτου είναι η αμαρτία, ο θάνατος υπερνικιέται όταν χτυπηθεί η αμαρτία. Και η νίκη κατά της αμαρτίας κερδήθηκε με το Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού. "Ώσπερ γαρ εν τω Αδάμ πάντες αποθνήσκουσιν, ούτω και εν τω Χριστώ πάντες ζωοποιηθήσονται" (Α'Κορινθ.ιε',22-23). Ο Χριστός, όντος ο ίδιος η αυτοζωή, με την κάθοδο του στον ’δη πήρε τον θάνατο του ανθρώπου "αποθανατίζων το πρόσλημμα". "Ότε κατήλθες προς τον θάνατον, η ζωή η αθάνατος, τότε τον ’δην ενέκρωσας τη αστραπή της θεότητος" ψάλλει η Εκκλησία μας. Ο ιερός Χρυσόστομος με τον περίφημο κατηχητικό του λόγο βροντοφωνεί σ'ολόκληρη την ανθρωπότητα τον θρίαμβο της ζωής απέναντι στο θάνατο και των θετικών δυνάμεων του σκότους και της φθοράς. Απευθυνόμενος δε στον θάνατο του λέγει: "Που σου, θάνατε, το κέντρον; Που σου, Αδη, το νίκος; Ανέστη Χριστός και συ καταβέβλησαι. Ανέστη Χριστός και νεκρός ουδείς εν τοις μνήμασιν. Ανέστη Χριστός και ζωή πολιτεύεται".
Βέβαια, ο θάνατος, ως βιολογικό γεγονός δεν έχει ακόμα καταργηθεί. Το οντολογικό του όμως βάθος και η υπαρξιακή του σημασία έχει καταπατηθεί με την Ανάσταση του Χριστού. Η ραχοκοκαλιά του θηρίου έσπασε και αποκαλύφθηκε η αδυναμία του. Η δύναμη της Αναστάσεως είναι πια λανθάνουσα και έμφυτη σε κάθε θάνατο.
Η πληρότητα της αναστάσιμης χαράς για την κατάργηση του θανάτου τους είναι ζωντανή στη ζωή της Εκκλησίας δυο χιλιάδες χρόνια τώρα. Αυτή κάνει τους μάρτυρες να αντιμετωπίζουν χαίροντες το μαρτύριο. Αυτή είναι το γνώρισμα των πραγματικών Χριστιανών, που γιορτάζουν την ημέρα του θανάτου τους ως γενέθλια ημέρα. Γιατί κατά ένα παράδοξο τρόπο γεννιόμαστε για να πεθαίνουμε και πεθαίνουμε για να ζήσουμε. Όπως δε λέγει ο Μέγας Αθανάσιος "οι πιστοί αποθνήσκοντες ουκ απόλλυται, αλλά και ζώσιν και άφθαρτοι δια της Αναστάσεως γίνονται".
Ζούμε σε μια εποχή που ο άνθρωπος διέρχεται βαθειά κρίση. Η κυριότερη αιτία αυτής της κρίσεως οφείλεται στον εγκλωβισμό του στα στεγανά της παρούσας ζωής και η έλλειψη πίστεως στην πέραν του τάφου πραγματικότητα. Αυτή η έλλειψη σωστής μεταφυσικής τοποθετήσεως κάνει τον άνθρωπο να βλέπει το θάνατο ως τη φοβερότερη δοκιμασία τερματισμού της υπάρξεως και εξουθενώσεως του ως σκέψεως, πραγματικότητας και υλικής παρουσίας. Αν, ο σύγχρονος άνθρωπος πίστευε στην αλήθεια της Αναστάσεως και συνειδητοποιούσε ότι ο Χριστός, με την Ανάσταση του, "συνανέστησε παγγενή τον Αδάμ" θα ξεπερνούσε τις αγχωτικές εκβλαστήσεις της υπαρξιακής προβληματικότητας, θα έλυε το πρόβλημα του προορισμού της ζωής και θα απομυθοποιούσε το ριγηλό εφιάλτη του θανάτου, κάνοντας τον πράξη κοινωνίας με τη ζωή. Μιας ζωής ποιοτικά διάφορης της παρούσης με μόνιμη υπόσταση και αιώνια διάρκεια. Μιας ζωής χωρίς τέλος.
Χριστός Ανέστη!.
Από τον Μιχάλη Τρίτο, Διδάκτορα Θεολογίας
Αναδημοσίευση απο την Εφημερίδα
Πρωϊνός Λόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου