Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Για την Σταύρωση του Ιησού Χριστού

Ν. Δρατσέλλα, Θεολόγου, M.Th.

     Με την ευκαιρία της ελεύσεως της Μεγάλης Εβδομάδος θα επιχειρήσουμε μία Πατερική προσέγγιση του Πάθους του Ιησού Χριστού. Ειδικότερα, θα αναφερθούμε στον λόγο του Ιερού Χρυσοστόμου εις τον σταυρόν και εις τον ληστήν, και περί της δευτέρας του Χριστού παρουσίας, και περί του συνεχώς εύχεσθαι υπέρ των έχθρων (M.P.G. 49, 399-408).

Ο άγιος πατήρ αρχίζει την ομιλία του με την αναφορά στην επιτέλεση της πανηγύρεως. Ο σταυρός ήταν για την προ Χριστού εποχή σύμβολο καταδίκης, στη συνέχεια όμως κατέστη αντικείμενο τιμής. Αποτελεί αναίρεση της έχθρας μεταξύ Θεού και ανθρώπων, ασφάλεια της πνευματικής ειρήνης και θησαυρό άπειρων αγαθών (πρβλ. M.P.G. 49, 399). Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει σχετικά με τον Σταυρό: εορτάζωμεν μη εν ζύμη παλαιά... αλλ' εν αζύμοις ειλικρίνειας και αληθείας (Α' Κορ. 5, 8, M.P.G. 49, 399). Ως αιτία του εορτασμού προβάλλει το ότι το Πάσχα ημών υπέρ ημών ετύθη Χριστός (Α' Κορ. 5, 7).

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ιησούς Χριστός έγινε και θυσία και ιερέας, ενώ ο Σταυρός κατέστη το θυσιαστήριο. Η θυσία έγινε έξω από την πόλη και τα τείχη, διότι ήταν καθολική και διότι ήταν προσφορά για όλη την γη και όχι μόνο για τους Ιουδαίους. Επειδή, λοιπόν, ο Χριστός καθάρισε όλη την οικουμένη από την αμαρτία, όλος ο κόσμος έγινε χώρος προσευχής. Αυτή είναι και η έννοια των λόγων του Αποστόλου Παύλου βούλομαι ουν προσεύχεσθαι τους άνδρας εν παντί τόπω, επαίροντας όσιους χείρας (Α' Τιμ. 2, 8, M.P.G. 49, 401).

Αλλά το ύψιστο κατόρθωμα του Σταυρού ήταν το άνοιγμα του Παραδείσου. Ο πρώτος άνθρωπος, ο οποίος εισήχθη στον Παράδεισο, ήταν ένας ληστής, σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Χριστού «σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω» (Λουκ. 23, 43, πρβλ. M.P.G. 49, 401). Όταν οι Πρωτόπλαστοι εκδιώχτηκαν από τον Παράδεισο, τά-χτηκαν τα Χερουβείμ να τον τηρούν. Όμως ο Ιησούς ήταν Κύριος των Χερουβείμ. Εκεί εστρέφετο η φλογίνη ρομφαία, ενώ τώρα ο ίδιος ο Θεάνθρωπος αποδείχτηκε εξουσιαστής της φλόγας, της γέενας του πυρός, της ζωής και του θανάτου. Έτσι, όταν εισήλθε στον Παράδεισο, έλαβε τον ληστή μαζί Του, όχι καταπατώντας αυτόν, αλλά τιμώντας (τον Παράδεισο) με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο οδήγησε τελώνες και πόρνες, όταν βρισκόταν στην γη, ώστε να φανούν άξιοι αυτής της τιμής (Ματθ. 21, 31, πρβλ. M.P.G. 49, 401). Ο μαθητής του Χριστού, Πέτρος φοβήθηκε μία υπηρέτρια.

Ο ληστής έβλεπε όλο τον Ισραηλιτικό λαό να φωνάζει και να βλασφημεί, όμως δεν περιφρόνησε τον εξευτελιζόμενο Εσταυρωμένο, αλλά, αφού παραμέρισε όλα αυτά με τα μάτια της πίστης, αναγνώρισε τον Κύριο ως Δεσπότη των Ουρανών, και ομολόγησε Αυτόν με την έκφραση «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 23, 42, M.P.G. 49, 402). Είναι όντως χαρακτηριστική η διαφορά του ευγνώμονος ληστού από τον άλλο ληστή. Και οι δύο βρίσκονταν στον Σταυρό, αλλά ο ένας σώθηκε, ενώ ο άλλος οδηγήθηκε στην κόλαση. Ο ένας φέρθηκε με ευγνωμοσύνη, ενώ ο άλλος λοιδορούσε τον Ιησού.

Η μεγάλη φιλανθρωπία του Ιησού φαίνεται όχι μόνο από την Σταυρική Του θυσία, αλλά και από τα λόγια Του στον Σταυρό. Διότι, παρ' όλο που χλευαζόταν και διεκωμωδείτο, συγχώρησε τους σταυρωτές Του με τα χαρακτηριστικά λόγια: «πάτερ, άφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23, 34, M.P.G. 49, 405). Ενώ οι σταυρωτές Του βλασφημούσαν λέγοντας «ει υιός ει του Θεού, κατάβηθι από του σταυρού», (Ματθ. 27, 40, M.P.G. 49, 405), Εκείνος δεν κατέβαινε από τον Σταυρό, ακριβώς επειδή είναι Υιός του Θεού και ήλθε στην γη, για να σώσει τον κόσμο. Έτσι, με την συγχώρεση των σταυρωτών Του, έδωσε την δυνατότητα της άφεσης των αμαρτιών στον Απόστολο Παύλο και στους μύριους Ιουδαίους, οι οποίοι πίστεψαν σ' Αυτόν.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος καλεί τον κάθε πιστό χριστιανό να μιμηθεί τον Ιησού στο να προσεύχεται για τους εχθρούς του (πρβλ. M.P.G. 49, 405). Το παράδειγμα του Κυρίου μιμήθηκε ο Στέφανος, όταν κατά την στιγμή του λιθοβολισμού του έλεγε «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην (Πρ. 7, 60, M.P.G. 49, 405). Αλλά και ο Απόστολος Παύλος έγραψε ότι «ηυχόμην γαρ εγώ αυτός ανάθεμα είναι υπέρ των αδελφών μου, των συγγενών μου κατά σάρκα» (Ρωμ. 9, 3, M.P.G. 49, 406). Εκείνο όμως, το οποίο είναι άξιο θαυμασμού, είναι ότι ακόμα και στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει η αγάπη προς τους εχθρούς, παρά την ρητή διαβεβαίωση ότι οφθαλμόν αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντος (Εξ. 21, 24, Λευιτ. 24, 20, M.P.G. 49, 406).

Ομοίως ο Δαβίδ, όταν επαναστάτησε εναντίον του ο στρατός με τον γιό του Αβεσαλώμ, και ο Θεός ήταν έτοιμος να τιμωρήσει τους στασιαστές, είπε προς τον Θεό ότι ιδού εγώ ειμί ηδίκησα και εγώ ειμί ο ποιμήν εκακοποίησα, και ούτοι τα πρόβατα τι εποίησαν; γενέσθω δη η χειρ σου, εν εμοί και εν τω οίκω του πατρός μου (Βασ. Β 24, 17, M.P.G. 49, 406). Ο Σαμουήλ ο προφήτης, όταν ατιμάστηκε από τους Ιουδαίους, είπε τι δεν θέλησε να αμαρτάνει με το να σταματήσει να προσεύχεται στον Θεό γι αυτούς (πρβλ. M.P.G. 49, 406), διότι ως αμαρτία θεωρούσε την έλλειψη προσευχής για τους εχθρούς. Ομοίως και ο Στέφανος και ο Απ. Παύλος και άλλοι ιεροί άνδρες της Αγίας Γραφής συγχώρησαν τους εχθρούς τους.

Συνεπώς και εμείς οι υπόλοιποι χριστιανοί δεν θα συγχωρεθούμε από τον Θεό, εάν δεν ευχόμαστε υπέρ των έχθρων μας. Διότι, εάν προσευχόμαστε μόνον για τους φίλους μας, δεν θα γίνομε ανώτεροι από τους ειδωλολάτρες και τους τελώνες. Αν αντίθετα αγαπήσομε τους εχθρούς μας, θα γίνομε όμοιοι με τον Θεό, σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Ιησού Χριστού τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους (Ματθ. 5, 45, M.P.G. 49, 408). Ο Ιερός Χρυσόστομος καταλήγει τον λόγο του με δοξολογία προς τον Ιησού Χριστό.