Ολόκληρη τη σαρακοστή νηστεύω. Νηστεύω, δηλαδή, από την Καθαρά
Δευτέρα μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα. Νηστεύω γιατί έχω
μπροστά δρόμο, κι όταν έχεις δρόμο δεν θέλεις να βαρύνεις. Καθαυτή η
λέξη “σαρακοστή” δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά μέτρημα του δρόμου που
απομένει. Σα να λέει: “σαράντα μέρες υπολείπονται…”. Η σαρακοστή δεν
υπάρχει επειδή τάχα οι μέρες της είναι ιερότερες ή μαγικότερες! Υπάρχει
χάριν του τερματισμού της! Υπάρχει για να μυεί στην έννοια του οράματος,
του καινούργιου που βρίσκεται στο τέρμα των σαράντα ημερών: στη
Μεγαλοβδομάδα και εν τέλει στην Ανάσταση! Κι έτσι, νηστευτής σημαίνει
ύπαρξη προσανατολισμένη στο μέλλον. Το να νηστεύω σημαίνει όχι απλώς να
δηλώνω, αλλά και να ζω με όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής μου
(πνευματικές και βιολογικές αξεχώριστα) το ότι ο κόσμος τούτος, ο
βυθισμένος στη φθορά και στο άδικο, οφείλει να αλλάξει. Οφείλει να
βιωθεί ως ένας κόσμος ο οποίος δεν μπορεί να χορτάσει τον άνθρωπο που
διψά για ζωή. Κι όταν μιλάμε για αλλαγή του κόσμου, δε μιλάμε για
κατάργηση ή εξάτμισή του ή αντικατάστασή του από καποιο υπερπέραν.
Αλλαγή του κόσμου, στη χριστιανική οπτική, σημαίνει απελευθέρωσή του από
κάθε θάνατο, κυριολεκτικό και μεταφορικό: από κάθε τι που νεκρώνει την
ανθρωπιά, που βάζει ημερομηνία λήξης στην αγάπη, που διακόπτει τον
έρωτα, που κολοβώνει το δίκιο. Μέχρι τη θανάτωση του θανάτου, δηλαδή
μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα, μέχρι να ακουστεί η ιαχή
“Χριστός Ανέστη!”, έχουμε πόλεμο – όχι άραγμα, όχι ανεμελιά. Έχουμε
μπροστά μας δρόμο που περνά από Γολγοθά, από το κόστος δηλαδή, του να
αντιπολιτεύεσαι τον κόσμο τούτο. Κι ο δρόμος δεν προκύπτει αυτόματα! Τον
φτιάνει η πράξη. Σαρακοστή, λοιπόν, σημαίνει άσκηση στη διάκριση.
Άσκηση στο να μην είμαι αδιάκριτος παμφάγος καταναλωτής ιδεών και
καταστάσεων, αλλά πηδαλιούχος του εαυτού μου. Ικανός στο να διακρίνω τι
δέχομαι και τι αρνούμαι. Η σαρακοστή, κοντολογής, είναι πράξη βαθειά
πολιτική και βαθειά θρησκευτκή ταυτόχρονα. Και η πίστη στην Ανάσταση
είναι πράξη για την Ανάσταση, στάση βαθειά πολιτική και βαθειά
θρησκευτική ταυτόχρονα, η στάση όσων αρνούνται να αναγνωρίσουν το
φασισταριό του θανάτου ως μοιραίο και αναπόφευκτο. Μεγάλη κουβέντα, και
μακάρι να την αντέξουμε! Και γι’ αυτό οι ευχές την περίοδο αυτή είναι
ευχές για κουράγια. “Καλή Σαρακοστή” σημαίνει καλό δρόμο. Μα, “καλή
Ανάσταση” σημαίνει πως ο δρόμος αυτός έχει ένα φτάσιμο: το καινούργιο
που σπάζει τη μιζέρια και την υποτέλεια.
Δευτέρα μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα. Νηστεύω γιατί έχω
μπροστά δρόμο, κι όταν έχεις δρόμο δεν θέλεις να βαρύνεις. Καθαυτή η
λέξη “σαρακοστή” δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά μέτρημα του δρόμου που
απομένει. Σα να λέει: “σαράντα μέρες υπολείπονται…”. Η σαρακοστή δεν
υπάρχει επειδή τάχα οι μέρες της είναι ιερότερες ή μαγικότερες! Υπάρχει
χάριν του τερματισμού της! Υπάρχει για να μυεί στην έννοια του οράματος,
του καινούργιου που βρίσκεται στο τέρμα των σαράντα ημερών: στη
Μεγαλοβδομάδα και εν τέλει στην Ανάσταση! Κι έτσι, νηστευτής σημαίνει
ύπαρξη προσανατολισμένη στο μέλλον. Το να νηστεύω σημαίνει όχι απλώς να
δηλώνω, αλλά και να ζω με όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής μου
(πνευματικές και βιολογικές αξεχώριστα) το ότι ο κόσμος τούτος, ο
βυθισμένος στη φθορά και στο άδικο, οφείλει να αλλάξει. Οφείλει να
βιωθεί ως ένας κόσμος ο οποίος δεν μπορεί να χορτάσει τον άνθρωπο που
διψά για ζωή. Κι όταν μιλάμε για αλλαγή του κόσμου, δε μιλάμε για
κατάργηση ή εξάτμισή του ή αντικατάστασή του από καποιο υπερπέραν.
Αλλαγή του κόσμου, στη χριστιανική οπτική, σημαίνει απελευθέρωσή του από
κάθε θάνατο, κυριολεκτικό και μεταφορικό: από κάθε τι που νεκρώνει την
ανθρωπιά, που βάζει ημερομηνία λήξης στην αγάπη, που διακόπτει τον
έρωτα, που κολοβώνει το δίκιο. Μέχρι τη θανάτωση του θανάτου, δηλαδή
μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα, μέχρι να ακουστεί η ιαχή
“Χριστός Ανέστη!”, έχουμε πόλεμο – όχι άραγμα, όχι ανεμελιά. Έχουμε
μπροστά μας δρόμο που περνά από Γολγοθά, από το κόστος δηλαδή, του να
αντιπολιτεύεσαι τον κόσμο τούτο. Κι ο δρόμος δεν προκύπτει αυτόματα! Τον
φτιάνει η πράξη. Σαρακοστή, λοιπόν, σημαίνει άσκηση στη διάκριση.
Άσκηση στο να μην είμαι αδιάκριτος παμφάγος καταναλωτής ιδεών και
καταστάσεων, αλλά πηδαλιούχος του εαυτού μου. Ικανός στο να διακρίνω τι
δέχομαι και τι αρνούμαι. Η σαρακοστή, κοντολογής, είναι πράξη βαθειά
πολιτική και βαθειά θρησκευτκή ταυτόχρονα. Και η πίστη στην Ανάσταση
είναι πράξη για την Ανάσταση, στάση βαθειά πολιτική και βαθειά
θρησκευτική ταυτόχρονα, η στάση όσων αρνούνται να αναγνωρίσουν το
φασισταριό του θανάτου ως μοιραίο και αναπόφευκτο. Μεγάλη κουβέντα, και
μακάρι να την αντέξουμε! Και γι’ αυτό οι ευχές την περίοδο αυτή είναι
ευχές για κουράγια. “Καλή Σαρακοστή” σημαίνει καλό δρόμο. Μα, “καλή
Ανάσταση” σημαίνει πως ο δρόμος αυτός έχει ένα φτάσιμο: το καινούργιο
που σπάζει τη μιζέρια και την υποτέλεια.
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ (αρχισυντάκτης περιοδικού “Σύναξη”)
φωτογραφία: Η Ανάσταση (Mikhail Vrubel, 1856 – 1910)
από
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου